Από το βιβλίο: Θ. Κατσουλάκου, Γ. Κοκκορού-Αλευρά, Β. Σκουλάτου, Αρχαία Ιστορία, Α΄ Γυμνασίου, ΙΤΥΕ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ».

 

Διδακτικές ενότητες Ώρες
Ι. ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ

Κεφάλαιο Β΄: Η Εποχή του Χαλκού

  
2. Ο Κυκλαδικός πολιτισμός

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Ταυτότητα – Χώρος – Χρονικά όρια Λόγοι – Παράγοντες ανάπτυξης Πολιτική οργάνωση Κυκλαδική τέχνη
 1 ώρα
Προτεινόμενη δραστηριότητα:

–  Δραστηριότητα 2, του βιβλίου.

  
3.  Ο Μινωικός πολιτισμός

4.  Η θρησκεία και η τέχνη των Μινωιτών

Διδασκαλία των ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Ταυτότητα – Χώρος – Χρονικά όρια Λόγοι – παράγοντες ανάπτυξης
  • Κέντρα μινωικού πολιτισμού Ρόλος των ανακτόρων
  • Κοινωνική και πολιτική οργάνωση
  • Γραφή
  • Καταστροφή μινωικού πολιτισμού – Η παρουσία των Μυκηναίων στην Κνωσό
  • Θρησκεία
  • Τέχνη
 2 ώρες
Προτεινόμενη δραστηριότητα:

– Προσπαθήστε να αναπαραστήσετε μία μέρα (καθημερινή ή μέρα γιορτής) στο ανάκτορο της Κνωσού.

  
5.  Ο Μυκηναϊκός κόσμος

6.  Μυκηναϊκή θρησκεία και τέχνη

Διδασκαλία των ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Ταυτότητα – Χώρος – Χρονικά όρια Λόγοι – παράγοντες ανάπτυξης Κέντρα
  • Σχέση με Μινωικό πολιτισμό Κοινωνική οργάνωση
  • Γραφή
  • Αίτια κατάρρευσης Θρησκεία
  • Απλή αναφορά στα χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά δημιουργήματα Τέχνη

Προτεινόμενη δραστηριότητα

–   Συζήτηση με αφορμή τις ερωτήσεις 2 και 3 του βιβλίου από την ενότητα «5. Ο Μυκηναϊκός κόσμος».

  

2 ώρες

ΙΙ. ΙΣΤΟΡΙΚΟΙ ΧΡΟΝΟΙ

  

Κεφάλαιο Γ΄: Ο ελληνικός κόσμος από το 1100 έως το 800 π.Χ.

  
1. Οι μεταβατικοί χρόνοι

Συνοπτική παρουσίαση της ενότητας

 2 ώρες
Προτεινόμενη δραστηριότητα

– Σε έναν χάρτη της Ελλάδας και της Μικράς Ασίας να σημειώσετε (χρωματίζοντας με διαφορετικό χρώμα) τις περιοχές της οριστικής εγκατάστασης των ελληνικών φύλων. Για τις μικρασιατικές περιοχές, δημιουργήστε έναν τρίστηλο πίνακα (Αιολίδα, Ιωνία, Δωρική Εξάπολη) και σημειώστε τις σημαντικότερες ελληνικές πόλεις σε κάθε περιοχή.

2. Η πολιτισμική αναγέννηση

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Δημιουργία ελληνικού αλφαβήτου Γεωμετρική τέχνη
  

Κεφάλαιο Δ΄: Αρχαϊκή Εποχή (800-479 π.Χ.)

  
1. Αποικιακή εξάπλωση

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Αίτια Β΄ Ελληνικού αποικισμού Κριτήρια επιλογής τόπου εγκατάστασης Συνέπειες αποικισμού

Προτεινόμενες δραστηριότητες

  • Διαμόρφωση πίνακα με τις κυριότερες ελληνικές αποικίες σε Μικρά Ασία, Εύξεινο Πόντο, Ιταλία.
  • Δραστηριότητα 2, του βιβλίου.
  • Συζήτηση για τις διαφορές Α΄ και Β΄ Ελληνικού αποικισμού.
  • Συζήτηση για τους λόγους μετανάστευσης από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.
 2 ώρες
2. Η πόλη-κράτος και η εξέλιξη του πολιτεύματος Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Συστατικά στοιχεία της πόλης-κράτους
  • Ρόλος της οπλιτικής φάλαγγας στη διαμόρφωση της έννοιας του πολίτη
  • Σειρά εξέλιξης πολιτευμάτων (απλή αναφορά/ διάγραμμα)
 1 ώρα
3. Η Σπάρτη

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Οι κοινωνικές τάξεις
  • Τα πολιτειακά όργανα
  • Η εκπαίδευση των Σπαρτιατών

Προτεινόμενες δραστηριότητες

-Ερώτηση 1, του βιβλίου.

-Αναζητήστε το νόημα των λέξεων-εκφράσεων: λακωνισμός, «δουλεύω σαν είλωτας», «περνώ σπαρτιάτικα».

  

2 ώρες
4.  Αθήνα: Από τη βασιλεία στην αριστοκρατία

5.  Αθήνα: Πορεία προς τη δημοκρατία

Προτείνεται ενιαία διδασκαλία των δύο ενοτήτων, με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Τα πολιτειακά όργανα του αθηναϊκού αριστοκρατικού πολιτεύματος
  • Τα κοινωνικά προβλήματα στην Αθήνα του 7ου αι. π.Χ. και η πορεία προς την επίλυσή τους
  • Κυλώνειο άγος, νόμοι του Δράκοντα
  • Τα μέτρα του Σόλωνα: Σεισάχθεια και αλλαγές στο πολίτευμα
  • Η τυραννίδα του Πεισίστρατου
  • Οι μεταρρυθμίσεις του Κλεισθένη

Προτεινόμενες δραστηριότητες

– Άσκηση 4 του βιβλίου.

–  Κατάρτιση πίνακα αποτίμησης της συμβολής του Σόλωνα και του Κλεισθένη στον εκδημοκρατισμό του αθηναϊκού πολιτεύματος.

–  Αγώνας λόγου με θέμα: «Η συμβολή του Σόλωνα ή του Κλεισθένη ήταν πιο καθοριστική στην πορεία προς τη δημοκρατία;».

  

 

3 ώρες
Συγκριτική δραστηριότητα (Σπάρτη – Αθήνα):

Κατάρτιση πίνακα στον οποίο να καταγράφονται ομοιότητες και διαφορές του αθηναϊκού και του σπαρτιατικού πολιτεύματος.

  
6. Οι πανελλήνιοι δεσμοί

Συνοπτική παρουσίαση της ενότητας

Προτεινόμενες δραστηριότητες

–  Ερώτηση 2 του βιβλίου.

–  Με βάση το προτεινόμενο υλικό, παρουσιάστε με τη σειρά σας την ιστορία ενός ολυμπιονίκη: http://www.fhw.gr/olympics/ancient/gr/ariston.html

  

 

1 ώρα
7.  Πέρσες και Έλληνες: Δύο κόσμοι συγκρούονται

8.  Η οριστική απομάκρυνση της περσικής επίθεσης

Προτείνεται ενιαία παρουσίαση των δύο ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Αίτια Αφορμή
  • Φάσεις, κυριότερες μάχες, πρωταγωνιστές, Συνέπειες
  

2 ώρες
9.  Τα γράμματα

Απλή αναφορά στα νέα είδη του λόγου (διδακτικό έπος, λυρική ποίηση) και την εμφάνιση του επιστημονικού λόγου από τους φυσικούς φιλόσοφους

10.  Η Τέχνη

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Κάτοψη αρχαίου ελληνικού ναού
  • Οι δύο κύριοι αρχιτεκτονικοί ρυθμοί (δωρικός, ιωνικός) Η αρχαϊκή γλυπτική (κούροι, κόρες)
  • Οι δύο βασικοί ρυθμοί της αγγειογραφίας (μελανόμορφος, ερυθρόμορφος)

Προτεινόμενες δραστηριότητες

–  Ερωτήσεις-Δραστηριότητες 2 και 3 του βιβλίου.

  

 

2 ώρες

Κεφάλαιο Ε΄: Η ηγεμονία της Αθήνας

  
1. Η συμμαχία της Δήλου – Η συμμαχία όργανο της αθηναϊκής ηγεμονίας

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Σκοπός και τρόπος λειτουργίας της Συμμαχίας
  • Στοιχεία που δείχνουν τη μετατροπή της συμμαχίας σε όργανο της αθηναϊκής δημοκρατίας

Προτεινόμενη δραστηριότητα:

–  Παιχνίδι ρόλων: Ένας πολίτης νησιωτικής πόλης της Συμμαχίας της Δήλου επισκέπτεται την Αθήνα ως μέλος της αντιπροσωπείας της πόλης του για τα Μεγάλα Παναθήναια στα μέσα της δεκαετίας του 440 π.Χ. (θυμηθείτε ότι το ταμείο της Συμμαχίας έχει ήδη μεταφερθεί από το 454 π.Χ. στην Αθήνα και ότι από το 447 π.Χ. έχει αρχίσει η ανοικοδόμηση του Παρθενώνα). Στη συνάντησή του με Αθηναίο πολίτη, παλιό του γνώριμο, ο νησιώτης διαμαρτύρεται για την κατάσταση στη Συμμαχία και ο Αθηναίος απαντά υπερασπιζόμενος τις επιλογές της πόλης του.

 2 ώρες
Προσπαθήστε να αναπαραστήσετε τον διάλογό τους.  
2.  Το δημοκρατικό πολίτευμα σταθεροποιείται – Ο Περικλής και το δημοκρατικό πολίτευμα

3.  Η λειτουργία του πολιτεύματος – Οι λειτουργίες

Διδασκαλία των δύο ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Το πολιτικό πρόγραμμα του Περικλή
  • Τα πολιτειακά όργανα της αθηναϊκής δημοκρατίας και ο ρόλος του καθενός από αυτά
  • Οι «λειτουργίες»: τι ήταν, ποιες ήταν και ποιος ο ρόλος τους στη λειτουργία του κράτους

Προτεινόμενες δραστηριότητες

–   Κατάρτιση πίνακα με τα πολιτειακά όργανα της αθηναϊκής πολιτείας την εποχή του Περικλή και συζήτηση για τον ρόλο τους.

–  Άσκηση 4 του βιβλίου.

–   Επιλογές από το Εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Αθηναϊκή δημοκρατία: Πολιτειακοί θεσμοί», Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία: https://foundation.parliament.gr/el/ekpaideytiko-yliko

 4 ώρες
4.  Η συγκρότηση της αθηναϊκής κοινωνίας – Η καθημερινή ζωή

5.  Η διαδικασία της μόρφωσης – Ο Αθηναίος και η εργασία – Η Αθήνα γιορτάζει.

Διδασκαλία των ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Κοινωνικές ομάδες
  • Η αθηναϊκή οικογένεια Η θέση των γυναικών Διατροφή-ένδυση
  • Εκπαίδευση και δάσκαλοι
  • Επαγγελματικές δραστηριότητες Αθηναίων Σημαντικότερες γιορτές

Προτεινόμενη δραστηριότητα

–   Επιλέξτε έναν/μια εκπρόσωπο της αθηναϊκής κοινωνίας της κλασικής περιόδου (π.χ. έναν μικρό Αθηναίο, μία Αθηναία δέσποινα, έναν μέτοικο, έναν Αθηναίο πολίτη που ασκεί κάποιο επάγγελμα, έναν δούλο παιδαγωγό) και προσπαθήστε να αναπαραστήσετε με βάση τις πληροφορίες των ενοτήτων και πρόσθετο υλικό από τον/την εκπαιδευτικό μία μέρα από τη ζωή του/της.

 2 ώρες
Ανακεφαλαιωτικές δραστηριότητες

–  Παιχνίδι ρόλων: Δύο έφηβοι, ένας Αθηναίος κι ένας Σπαρτιάτης συνομιλούν. Ο καθένας τους προβάλει τη δική του πόλη και τον αντίστοιχο τρόπο ζωής. Αναπαραστήστε τη συνομιλία τους. Για όσα λέει ο καθένας τους λάβετε υπόψη τις γνώσεις σας για την οργάνωση της πολιτείας, την εκπαίδευση, την καθημερινή ζωή κ.ά. της Αθήνας και της Σπάρτης.

–   Αγώνας λόγου με θέμα: «Η συμβολή της Αθήνας ή της Σπάρτης υπήρξε σπουδαιότερη στον παγκόσμιο πολιτισμό;».

  

Κεφάλαιο Στ΄: Ηγεμονικοί ανταγωνισμοί και κάμψη των ελληνικών πόλεων (431- 362 π.Χ.)

  
1.    Τα αίτια και οι αφορμές του Πελοποννησιακού πολέμου – Ο Αρχιδάμειος πόλεμος

2.  Η εκστρατεία στη Σικελία – Ο Δεκελεικός πόλεμος

Προτείνεται ενιαία παρουσίαση των ενοτήτων, με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Αίτια Αφορμές
  • Φάσεις του πολέμου
  • Τελική έκβαση – Συνθήκη ειρήνης Αποτελέσματα

Προτεινόμενη δραστηριότητα

–    Παιχνίδι ρόλων: Με το τέλος του πολέμου, ένας νικητής Σπαρτιάτης κι ένας ηττημένος Αθηναίος μιλούν για την εμπειρία του πολέμου ο καθένας από τη δική του πλευρά. Προσπαθήστε να αναπαραστήσετε αυτά που θα έλεγε ο καθένας.

 2 ώρες
3.  Η ηγεμονία της Σπάρτης: Μια κυριαρχία σε αμφισβήτηση

4.  Η κυριαρχία της Θήβας στην Ελλάδα

Συνοπτική παρουσίαση των ενοτήτων

 1 ώρα
Κεφάλαιο Ζ΄: Η ανάπτυξη της Μακεδονίας  
1.  Το κράτος της Μακεδονίας

2.  Το κράτος της Μακεδονίας επεκτείνεται

Συνοπτική παρουσίαση των ενοτήτων.

Αναλυτική διδασκαλία των ακόλουθων σημείων:

  • Η μάχη της Χαιρώνειας
  • Το Συνέδριο της Κορίνθου
 1 ώρα
3. Αλέξανδρος: Η κατάκτηση της Ανατολής

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Η πορεία του Αλέξανδρου-κυριότερες μάχες

Προτεινόμενη δραστηριότητα

–     Δραστηριότητα 1 του βιβλίου.

 

4. Το έργο του Αλέξανδρου

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Η πολιτική του Αλέξανδρου για τη διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας του
  • Τα ενοποιητικά στοιχεία της οργάνωσης του κράτους του

Προτεινόμενες δραστηριότητες

– Ερωτήσεις 2 και 3, σ. 103 του βιβλίου.

 2 ώρες

Κεφάλαιο Η΄: Οι Τέχνες και τα Γράμματα την Κλασική εποχή

  
1.  Τα Γράμματα

Απλή αναφορά στα νέα είδη του λόγου (ιστορία, φιλοσοφία, ρητορική, δραματική ποίηση) και τους κυριότερους εκπροσώπους

2.  Οι τέχνες

3.  Η αρχιτεκτονική των κλασικών χρόνων

4.  Η γλυπτική και η ζωγραφική των κλασικών χρόνων

Διδασκαλία των ενοτήτων με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Οι τρεις περίοδοι της κλασικής τέχνης (απλή αναφορά)
  • Η εμφάνιση του κορινθιακού ρυθμού
  • Τα έργα της Ακρόπολης
  • Το αρχαίο θέατρο
  • Η γλυπτική αρχαϊκής περιόδου.
 3 ώρες
Προτεινόμενες δραστηριότητες

–           Επιλέξτε έναν αρχαιολογικό χώρο της περιοχής σας και παρουσιάστε τον, υποθέτοντας ότι ξεναγείτε σε αυτόν συνομήλικούς σας μαθητές και μαθήτριες από άλλο μέρος.

–        Αναζητήστε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της περιοχής σας γλυπτά της κλασικής περιόδου και παρουσιάστε τα.

  

Κεφάλαιο Θ΄: Ελληνιστικοί και ρωμαϊκοί χρόνοι

  
1.  Τα ελληνιστικά βασίλεια

2.  Η κατάσταση στον ελλαδικό χώρο

Συνοπτική παρουσίαση των δύο ενοτήτων

Προτεινόμενη δραστηριότητα:

–     Συζήτηση με αφορμή το ποίημα του Κ.Π. Καβάφη «Στα 200 π.Χ.» για τα χαρακτηριστικά και το περιεχόμενο του καινούργιου ελληνικού κόσμου και των αξιών του.

 1 ώρα
3.  Το Ρωμαϊκό Κράτος αποκτά μεγάλη δύναμη

Συνοπτική παρουσίαση της ενότητας.

Αναλυτική διδασκαλία των ακόλουθων σημείων:

  • Θέση της Ρώμης
  • Πολίτευμα και πολιτειακά όργανα Κοινωνικές τάξεις

4.  Η υποταγή του ελληνικού κόσμου

Συνοπτική παρουσίαση της ενότητας

 2 ώρες
– Πηγή της σ. 126 του βιβλίου για την στάση των Ελλήνων απέναντι στη ρωμαϊκή πολιτική του «διαίρει και βασίλευε».  

Κεφάλαιο Ι΄: Από τη Ρώμη στο Βυζάντιο

  
1. Η Ρωμαϊκή ειρήνη

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Η αυτοκρατορία ως νέο πολιτειακό σύστημα
  • Η ολοκλήρωση των κατακτήσεων (εντοπισμός στον χάρτη) Διοίκηση επαρχιών-στρατός
  • Η Ρωμαϊκή ειρήνη και η απόκτηση του δικαιώματος του Ρωμαίου πολίτη

Προτεινόμενη δραστηριότητα

–   Συζήτηση με θέμα: Σύγκριση της ρωμαϊκής πολιτικής προς τους υπηκόους της με την πολιτική του Μ. Αλέξανδρου προς τους λαούς της δικής του αυτοκρατορίας.

 1 ώρα
2.  Ο χριστιανισμός και η διδασκαλία του. Η πρώτη εκκλησία

3.    Η διάδοση του Χριστιανισμού Συνοπτική παρουσίαση των ενοτήτων

4.  3ος αι. μ.Χ.: Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία σε κρίση

Διδασκαλία της ενότητας με έμφαση στα ακόλουθα σημεία:

  • Αίτια της κρίσης του ρωμαϊκού κράτους
  • Το σύστημα της τετραρχίας

Προτεινόμενες δραστηριότητες

–  Ερώτηση 2 του βιβλίου.

–  Σχολιασμός του γλυπτού συμπλέγματος της τετραρχίας, προκειμένου να συναχθούν συμπεράσματα για το πνεύμα και τους στόχους του συστήματος αυτού.

 1 ώρα
Σύνολο 42 ώρες

 Πίσω